Konferencja ODKRYWANIE „PERYFERII”. HISTORIE FOTOGRAFII W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ

W dniach 31 maja – 1 czerwca 2016 odbywała się w  Warszawie, w Instytucie Sztuki PAN, międzynarodowa konferencja Odkrywanie „peryferii”. Historie fotografii w Europie Środkowo Wschodniej/Discovering „Peripheries”: Photographic Histories in Central and Eastern Europe.

Celem konferencji było ukazanie różnorodnych praktyk fotograficznych istniejących w państwach należących do dawnego bloku komunistycznego oraz zachęcenie do podjęcia szerszej dyskusji nad kulturowym, politycznym i społecznym znaczeniem fotografii w szerokim kontekście ideologicznym, artystycznym, politycznym i ekonomicznym tego regionu. (program konferencji)

Uczestnicy konferencji  rekrutowali się z różnych ośrodków naukowych: z Polski, Anglii, Rosji, Niemiec, Ukrainy, USA i Węgier. Wystąpienia referentów pogrupowano w 5 sesjach tematycznych, poświęconych różnym aspektom i przejawom obecności fotografii w przestrzeni społeczno-historycznej i kulturowej poszczególnych  regionów Europy Środkowo-Wschodniej. Wprowadzenie stanowiły  trzy referaty  problemowe. Pierwszy poświęcono powstaniu i rozwojowi studiów akademickich nad fotografią na Zachodzie i w Europie Środkowo-Wschodniej (Gil Pasternak: „The Evil of the West” and „the Satan of the East”: Studying Photography in Shifting Academic Landscapes).  Drugi dotyczył  kulturowego fenomenu, jakim było powszechne dokumentowanie fotograficzne substancji kulturowej i etnograficznej, budowli, zabytków, krajobrazów na obszarze Rzeczypospolitej w czasach zaborów, oraz rola tego zjawiska w definiowaniu pojęcia dziedzictwa kulturowego i tożsamości narodowej. Autorka (Ewa Manikowska: Entangled Visions: Photography and the Cultural Landscape of Eastern Europe at the Turn of the Twentieth Century) ukazała istnienie podobnego zjawiska na przykładzie kolekcji tworzonych  przez takie instytucje, jak Rosyjskie Towarzystwo Geograficzne i Imperialna Biblioteka Publiczna. Trzeci wykład (Eva Pluhařová-Grigienė: Divided World − Imposed Structures − Shared Practices? Some Questions for Historians of Photography in Socialist Central and Eastern Europe) dotyczył rozmaitych praktyk fotograficznych w krajach “bloku socjalistycznego” na przykładzie zdjęć z Litwy sowieckiej oraz Czechosłowacji.

Ożywione dyskusje, jakie odbywały się po każdej sesji, były dowodem na to, że badania europejskich “fotograficznych peryferii” to temat niesłychanie inspirujący i zasługujący ze wszech miar na kontynuację.

Materiały z konferencji  zostaną opublikowane przez Fundację Liber pro Arte w formie książki.