Jadwiga Ihnatowicz (1926-2006)

Wieloletni kustosz Zakładu Zbiorów Ikonograficznych Biblioteki Narodowej, znakomita znawczyni historii polskiej fotografii, autorka licznych publikacji z tej dziedziny.Była jednym z członków-założycieli Stowarzyszenia Historyków Fotografii.

Jadwiga Ihnatowicz, z domu Kalinowska, urodzona 23.04.1926 r. w Zduńskiej Woli. Lata okupacji spędziła wraz z rodziną w Sandomierzu, gdzie uczęszczała na tajne komplety gimnazjalne. W roku 1947 podjęła studia na wydziale filologii polskiej Uniwersytetu Łódzkiego, które z powodów rodzinnych musiała po 3 latach przerwać. Podjęła je dopiero po 20 latach, uzyskując w 1975 r. na Uniwersytecie Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie dyplom magistra filologii polskiej.

Pracę w bibliotekarstwie rozpoczęła w 1954 roku, jako kierownik biblioteki technicznej w Biurze Projektów Przemysłu Papierniczego w Łodzi. W roku 1956 przeniosła się wraz z mężem do Warszawy.

„Pracę w Bibliotece Narodowej – pisze Joanna Zarzycka, autorka noty wspomnieniowej w Biuletynie Informacyjnym BN[i], podjęła 14 listopada 1962 roku, w Zakładzie Grafiki (obecnie Zakład Zbiorów Ikonograficznych), gdzie pracowała nieprzerwanie do 30 czerwca 1998 roku, czyli do chwili przejścia na emeryturę. Jej pasją, historyka literatury z wykształcenia, stała się dawna fotografia. W tej dziedzinie zdobyła rozległą wiedzę, którą wykorzystywała zarówno w przedsięwzięciach zespołowych, jak i we własnych pracach badawczych. Ta nieczęsta w Polsce specjalizacja pozwoliła Jej na stworzenie obszernego katalogu zbiorów fotograficznych Biblioteki Narodowej, który od lat służy bieżącym potrzebom użytkowników.

Gdy do zbiorów ikonograficznych BN wpłynęła ogromna, licząca ponad sześć tysięcy fotografii, spuścizna po Benedykcie Jerzym Dorysie, wybitnym portreciście i fotografie mody, jednym z założycieli Związku Polskich Artystów Fotografików, to właśnie dzięki Jej zaangażowaniu i wysiłkowi ten obszerny zbiór został uporządkowany i przygotowany do opracowania.

Była autorką wielu znaczących wystaw fotograficznych organizowanych w Bibliotece Narodowej, między innymi: Fotografia polska do 1914 r. (pierwszy retrospektywny przegląd zabytkowej fotografii polskiej) czy Miasta polskie w fotografii dawnej i współczesnej. Swoją wiedzą wspomagała także liczne produkcje filmowe, wykonując kwerendy i przygotowując materiał ilustracyjny, między innymi do dokumentów o Romanie Kramsztyku, Hance Ordonównie czy do filmu Na wschód od Zbrucza.

Brała czynny udział w organizacji obchodów 150-lecia fotografii (w 1989 roku): uczestniczyła w pracach komitetu organizacyjnego, a jej artykuł Charakterystyka zbiorów fotograficznych, omawiający kolekcję Biblioteki Narodowej, ukazał się w księdze jubileuszowej przygotowanej w związku z tą rocznicą. Podczas sesji naukowej, zorganizowanej z tej samej okazji przez Związek Polskich Artystów Fotografików, wygłosiła referat Problemy polskiej fotografii krajoznawczej pod zaborami.

Aktywnie uczestniczyła w pracach koncepcyjnych i dyskusjach na temat powstającego przy Instytucie Sztuki PAN Słownika polskich artystów fotografików. Chętnie włączała się w wiele innych przedsięwzięć związanych z historią fotografii, prowadzonych zarówno przez osoby prywatne, jak i instytucje państwowe. Z Jej wiedzy i doświadczenia korzystali niemal wszyscy zajmujący się tą problematyką. W pokoju na drugim piętrze Pałacu Rzeczypospolitej, w którym spędziła lata zawodowej aktywności, zawsze można było spotkać kogoś, komu życzliwie pomagała, udzielała cennych rad i wyczerpujących wyjaśnień.

Do ostatnich chwil swego życia pochłonięta była pracą badawczą, która przyczyniła się wydatnie do uplasowania Zakładu Zbiorów Ikonograficznych w czołówce polskich placówek naukowych gromadzących i opracowujących zbiory fotograficzne. Z Biblioteką Narodową kustosz Jadwiga Ihnatowiczowa była związana przez ponad trzydzieści lat. W pamięci wszystkich, którzy mieliśmy przyjemność Ją znać i z Nią współpracować, pozostanie Jej wielkie zaangażowanie, ofiarność, emocjonalny stosunek do zbiorów. Ale przede wszystkim pozostanie pamięć o wspaniałym, ciepłym i prawym Człowieku. Już po przejściu na emeryturę kończyła pracę nad Katalogiem fotografii krajoznawczej ze zbiorów Mieczysława Orłowicza Kresy, wydanym przez Bibliotekę Narodową w 2000 roku. W latach następnych kontynuowała pracę nad drugą częścią tego katalogu, obejmującą fotografie miejscowości w układzie alfabetycznym. Tuż przed śmiercią przekazała nam niemal kompletny rękopis. Mieliśmy nadzieję, że go ukończy…”

Joanna Zarzycka

[i] Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej, nr 4/2006. Publikacja noty za zgodą BN.